Dünyanın çayını pişiren çaydanlıklar

Sanırım hızlı yaşamın getirdiği koşturmaya karşı bir an olsun durup sakinleşmeye,  derin nefes alıp  güzel bir çay ritüeline ihtiyaç duymayan yoktur.  Bugün hepimizin hayatının parçası olan çay ve keyifli çay servisleri,  yüzyıllar boyunca şifa dağıtmakla kalmamış, ruhları dinlendirmiş,  insanlar arasında bir tür iyi niyet alışverişinin sembolü haline de gelmiş. Hatta kendini keşfedenleri peşinden koşturacak kadar yönlendirici güce sahip olmuş, dünya tarihinde  varlığı ciddi değişikliklere yol açmış. Amerikan özgürlük savaşının başlangıç sebebi olan, İngiliz kolonilerinin çay yüzünden ayaklanması sanırım bu durumu yeterince açıklıyor.

Batının  çay ile tanışmasının sadece 400 yıllık geçmişe sahipken, çayın ilk keşfi Çin de  5000 yıl öncesine  kadar dayanıyor. Budist rahiplerin M.Ö 6.yy  da Japonlara bu şifalı bitkiyi tanıtması  uzakdoğu kültürünün en önemli yaşam stili  sembollerinden biri haline gelmesi ile çevresinde bir tür felsefe oluşturmuş.

YiXing tarzında bölgeye ait siyah kilden yapılmış antika çaydanlık. Siyah kil dünyada sadece Çin in bu bölgesinde çıkmasından dolayı eşsizler. Kil çaydanlık içi sirlenmeden işlem görüyor.

Nezaketin, paylaşımın, tadın estetikle birleştiği çay servisi ritueli geleneksel Japon evlerinin hemen hepsinde kendisi için ayrılmış özel odalarda Japonlara keyifli anlar yaşatmaya ve tüm dünyayı kendine hayran etmeye bugünde devam etmekte.

Geleneksel Japon evi, çay odasında çaydanlıkta su ısıtma işlemi

via flickr photo by tanaka juuyoh

via bonguri.tumblr.com

Rusların çay ile tanışması ise 17.yy da Çin İmparatorunun Rus çarına hediyesi ile başlıyor ve çayın Semaver ile kaynama kültürü  Ruslardan kaynaklanıyor. Osmanlılar ise semaveri Turkmenlerden öğreniyorlar.

Semaver

Portekizli ve Hollandalı tacirlerin Avrupa ya çayı 17.yy da getirip açık artırma ile satmaları batıda yüksek fiyatından dolayı aristokratik bir anlam kazanmasına sebep olmuş. Zengin ve zarif çay partileri özellikle İngilizlerin bir geleneği haline gelmiş. Kolonisi olan Hindistan 19.yy da İngilizler sayesinde siyah çayı süt ile içmeyi öğrenmiş. Bugün Pakistanda ve Hindistan da bu lezzet kombinasyonu halen yerliler tarafından sürdürülüyor.

Vintage İngiliz çay takımı via lovevintage

William Hutton & Sons Ltd. İngiliz antika gümüş çaydanlık

Fas’ a ait gelenek ise naneli çay ile kendini gösteriyor. Dostluğun ve misafirperverliğin simgesi çay,  sıcak çöl iklimlerinde  vücuda termostat etkisi yaparak serinlemesini, rahatlamasını sağlıyor, dolayısı ile çaydanlıklar bu bölgelerde gene evlerin baş köşesine oturuyor.

Uzakdoğu dan esinlenerek farklı formlarda üretilmiş döküm çaydanlıklar

Çay farklı kültürlerde, farklı servis şekilleri ile kendini gösterirken, çaydanlıkların tasarımlarıda  dolayısıyla kültürleri ve yaşam şekillerini sembolize eder hale geliyor.

Seyahet ettiğimiz ülkelere keyifli yolculukları hatırlatan bu güzel objeler kolay taşınabilmesi sebebiyle de hem fonksiyonel, hem de dekoratif  olarak yaşam mekanlarımızda kompak boyları ile baş köşeye oturuyor ve çoğu zaman eğlenceli çay partilerinin odak noktası oluyor.

Sanatçı Tatsuri Kuwabara ya ait seramik Japon çay seti

via http://note.patina-fk.com/

Kil, porselen gibi malzemelerin kullanımı ile farklı formlar alabilen, çoğu zaman seramik sanatçılarının elinde yaratıcılıkları ve teknikleri ile şekillenen çaydanlıklar ve bardaklar  sofralarımızı ve evimizi dekore eden harika objeler olarak karşımıza çıkıyor, bazende  bir koleksiyonerin elinde dünyanın çaydanlık partisini gözlerimizin önüne seriyor.

Geçmişten gelen bu  gelenek dünyanın çayını çeşit çeşit birbirinden güzel çaydanlıklarda demlemiş bugüne kadar daha da demlemeye devam edecek bizede görsel ve tatsal keyfini sürmek kalacak. Şimdi canım hemen gidip bir çay yapmak, Marakeş’ ten aldığım çaydanlığımla kendime güzel bir ziyafet çekmek istedi, durum böyle olunca izninizle şimdilik bu kadar 🙂

Jim Connell e ait sanatsal bir çaydanlık via akar

Fil şeklinde Çin yapımı Antika çaydanlık

Joseph and Georgia Pozycinski – Judith Heartsong yapımı sanatsal amaçla yapılmış çaydanlık

Çağdaş, eğlenceli, üzeri baskıli sempatik bir döküm çaydanlık

Jesika Tirtanimala tarafından el çantası formundan etkilenerek yaratılmış seramik çaydanlık

via designboom